admin
In januari 2018 bezocht André het Groninger Museum. In eerste instantie was dit in het kader van de tentoonstelling De Romantiek in het Noorden, met als ondertitel van Friedrich tot Turner. Het ging hier o.a. over de filosofie van Edmund Burke over het sublieme en het schone.
Maar André kwam er “Wege der Weltweisheit: die Hermannsschlacht” van Anselm Kiefer tegen en was gelijk onder de indruk. Het is een stuk papier met de afmetingen van een historiestuk. Je ziet: zwarte boomstammen van verschillende dikte, 24 in verschillende stijl, afmeting en achtergrond, alsof het afbeeldingen uit diverse perioden uit de kunstgeschiedenis betreft, een verbindende lijn die in de verte aan prikkeldraad doet denken en tenslotte een groot houtvuur.
De titel van het werk verwijst naar de Duitse geschiedenis die beschreven is door de Romeinse auteur Plinius de Oudere over 9 na Christus in het Teutoburger Woud. De Germanen versloegen hier de Romeinen.
Vuur kan vernietigen, maar ook de bron zijn van iets nieuws; het geestelijk vuur. Ook de zwarte lijnen kunnen geduid worden als verstikkend web, als jaarringen van een boom of paden in de loop der tijd; Kiefer houdt alle mogelijke interpretaties open.
De afgebeelde personen zijn filosofen, schrijvers, kunstenaars en politieke figuren, die allen in zekere mate iets te maken hebben met de Hermannsschlacht. Elke figuur op het schilderij geeft in zijn eigen tijd een andere betekenis aan het begrip Hermannsschlacht. Later is het ook een symbool van Duits nationalistisch denken geworden, wat het geheel een wrange bijsmaak geeft.
Uiteindelijk is het dus een subjectieve kritiek op de geestelijke ontwikkeling geworden. De portretten worden in de loop der tijd doorkruist en vervuild, evenals het donkere bos. Kiefer doorbreekt het taboe op het stilzwijgen omtrent Hermannsschlacht en levert een eigen commentaar op de Duitse cultuurgeschiedenis.
